Müəllif:
Əbu Muaz Seyfullah Ərdoğmuş
Tərcümə:
Darul İttiba
Qiyas ashabı ilə qəsd edilən qiyası halal və
haram fərqləndirmədən əsas qəbul edən, nassın olduğu mövzuda qiyas edən, qiyasa
zidd düşdüyü zaman hədisi rədd edən və ya təvil edən qruplardır.
Allah Azzə və Cəllə faizi alqı satqıyla
qiyaslayanları zəmm edərək belə buyurmuşdur;
“Sələm yeyənlər
qəbirlərindən şeytan toxunub dəli eləmiş kimsənin qalxdığı kimi qalxarlar. Bu
onların: “Alış-veriş də sələmçilik kimidir!”– demələrinə görədir. Halbuki,
Allah alış-verişi halal, sələmçiliyi isə haram etmişdir.” {Bəqərə 275}
Avf b. Malik əl Əşcai radiyallahu anhdan gələn bir rəvayətdə,
Rasulullah səllallahu aleyhi va səlləm belə buyurmuşdur; “Ümmətim yetmişdən çox
firqəyə ayrılar, onların fitnə baxımından ən böyükləri, öz şəxsi görüşləriylə
qiyas edən, Allahın halal etdiyini haram edən və haram etdiyini halal edən bir
qövmdür.” [Səhih.
Əbu Zura əd Dıməşqi, ət Tarix (1/622); Hakim (3/457, 4/430); Bəzzar (7/186); Təbərani
(18/50)]
Vəsilə b. Əsqa radiyallahu anhdan;
Rasulullah səllallahu aleyhi va səlləm belə buyurdu; “İsrail oğullarının işi
aralarında kölə uşaqları çoxalıncaya qədər düzgün idi. Onlar hələ meydana gəlməmiş
işlərdə qiyas etdilər və həm azdılar, həm də azdırdılar.” [Həsən liğayrih. İbn Batta,
əl İbanə (814); Deyləmi (5387)]
İbn Amr radiyallahu anhumadan; Rasulullah səllallahu
aleyhi va səlləm belə buyurdu; “ İsrail oğullarının halı aralarında
başqalarından əsir aldıqları kimsələrin uşaqları yayılıncaya qədər mötədil
davam etdi. Onlar rəyləriylə görüş bildirdilər, həm azdılar, həm də
azdırdılar.” [Həsən. İbn Macə (56); Bəzzar (6/402); Təbərani
(13/642)]
Əbu Hureyrə radiyallahu anhdan; Rasulullah səllallahu
aleyhi va səlləm belə buyurdu; “ İsrail oğulları ancaq aralarında digər millətlərdən
əsir aldıqları kimsələrin uşaqları meydana gəldiyi zaman həlak oldular. Onlar rəy
(şəxsi görüş) ilə hökm qoydular və azdılar.” [Həsən liğayrih. Darəkutni (4/146); Hərəvi,
Zəmmul Kəlam (63); Mərvan ibn Salim zəifdir.]
Aişə radiyallahu anhadan; Rasulullah səllallahu
aleyhi va səlləm belə buyurdu; “ İsrail oğulları, aralarında əsir aldıqları
kimsələrin uşaqları çoxalmadıqca həlak olmadılar. Onlar dinlərində qiyaslamalar
etdilər, həm özləri azdılar və həm də başqalarını həlak etdilər.” [Həsən liğayrih. İbn
Qattan, Bəyanul Vəhm (2/348); isnadında Xalid b. İsmail əl Mahzumi zəifdir.]
İbn Abbas radiyallahu anhumadan; Rasulullah
səllallahu aleyhi va səlləm belə buyurdu; “ İsrail oğulları ancaq Allaha üsyanı
əmr edən din adamlarına itaət etdiklərində həlak oldular. Eyni şəkildə ümmətimdən
bəzi din adamları da həm özlərini, həm də bir çox kimsələri azdırarlar.” [Deyləmi (1377)]
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder